Het gaat hier om Harmen Abma, inderdaad geboren in 1844. Via Tresoar is zijn geboorte snel te achterhalen, en dan zien we dit:
En wie de originele geboorteakte wil zien, gaat daarvoor naar de website AlleFriezen. Met het volgende resultaat:
zondag 10 november 2013
Jarig in Amerika
Jan Annes Hettema is getrouwd geweest met Gerbrig Murks Abma. Broers en zuster van Gerbrig zijn geëmigreerd naar de Verenigde Staten, en daar pikken we het spoor van de Abma's op. De lokale krant De Volksvriend - vrijwel geheel gepubliceerd in het Nederlands, besteedde aandacht aan alledaagse voorvallen, zoals een verjaardag. Hier is een voorbeeld, bekeken via de website van de Koninklijke Bibliotheek:
Het gaat hier om Harmen Abma, inderdaad geboren in 1844. Via Tresoar is zijn geboorte snel te achterhalen, en dan zien we dit:
En wie de originele geboorteakte wil zien, gaat daarvoor naar de website AlleFriezen. Met het volgende resultaat:
Het gaat hier om Harmen Abma, inderdaad geboren in 1844. Via Tresoar is zijn geboorte snel te achterhalen, en dan zien we dit:
En wie de originele geboorteakte wil zien, gaat daarvoor naar de website AlleFriezen. Met het volgende resultaat:
zondag 19 mei 2013
Extra bewijs voor de verblijfplaats van Murk Hettema
Via het indexeringsproject van de FAF, de vrienden van de archieven in Friesland, kwam ik een akte van royement tegen die was opgemaakt voor Murk Hettema. De akte zelf was niet aanwezig, stond er bij, maar ik kon bij Tresoar wel een foto maken van het repertorium van notaris Fennema.
Het repertorium laat het volgende zien:
Murk verbleef in Sioux Center in de staat Iowa en liet een plaatsvervanger zijn akte opmaken bij de notaris. Andere akten van notaris Fennema waren er nog wel, en op een daarvan trof ik een fraai lakzegel van hem aan.
En dat maakt het onderzoek in oude akten nou zo leuk. Dit lakzegel is 126 jaar oud en op wat kleine beschadigingen na ziet het er nog puik uit. Tegenwoordig plakt een notaris een sticker met zijn naam op een akte. Dat is wel efficiënt misschien, maar het mist toch wat. Een zegel maakt de acte "echt". Zo werd aan de Acte van Abdicatie van koningin - nu prinses - Beatrix met veel ceremonieel een grootzegel vastgemaakt en dat was mooi om te zien. Acte en zegel liggen nu in een speciale cassette in het Nationaal Archief in Den Haag.
1897 Sneek, notaris H. Fennema, Royement, akte niet aanwezigDeze transcriptie is op 17 december vorig jaar toegevoegd aan de website van Tresoar, zo blijkt uit de laatste regel. Met andere woorden: ik heb er nooit overheen gekeken, ik had het simpelweg voor die datum niet kunnen vinden.
- Murk Jans Hettema te Sioux Center, U.S.A.
Toegangsnr. : 26
Inventarisnr.: 120121
Repertoirenr.: 157 d.d. 13 augustus 1897
Laatste update: 17-12-2012
Het repertorium laat het volgende zien:
Murk verbleef in Sioux Center in de staat Iowa en liet een plaatsvervanger zijn akte opmaken bij de notaris. Andere akten van notaris Fennema waren er nog wel, en op een daarvan trof ik een fraai lakzegel van hem aan.
En dat maakt het onderzoek in oude akten nou zo leuk. Dit lakzegel is 126 jaar oud en op wat kleine beschadigingen na ziet het er nog puik uit. Tegenwoordig plakt een notaris een sticker met zijn naam op een akte. Dat is wel efficiënt misschien, maar het mist toch wat. Een zegel maakt de acte "echt". Zo werd aan de Acte van Abdicatie van koningin - nu prinses - Beatrix met veel ceremonieel een grootzegel vastgemaakt en dat was mooi om te zien. Acte en zegel liggen nu in een speciale cassette in het Nationaal Archief in Den Haag.
zaterdag 19 januari 2013
Het armenhuis, maar dan anders
Een nieuw verhaal over Murk Hettema, die in 1902 overleed in de VS. Hij stierf terwijl hij woonde op de Poor Farm, de plek waar armen en zieken hun leven sleten. Nederland kende vroeger het armenhuis, een verblijfplaats voor mensen die geen cent meer hadden en op een of andere manier toch moesten blijven leven. Het armenhuis was de laatste strohalm voor mensen die geen familie meer hadden. In Friesland werden de armen onderhouden (gealimenteerd) door de diakonie van de kerk, zoals te zien is in de volkstelling van 1744:
De mensen om wie het ging, staan in de 5e kolom. De aanduiding staat er een beetje vreemd, wellicht kende de drukker van de volkstellingslijsten de term niet.
Goed, terug naar Murk Hettema, die volgens de krant in Orange City overleed als 'pauper', ofwel iemand zonder middelen van bestaan. Murk had werk als boerenknecht maar doordat hij ziek werd kon hij dat beroep niet meer uitoefenen. Het klinkt hard, maar geen werk = geen geld. Door het drinken van vervuild water had Murk buiktyfus opgelopen (Typhoid fever) en dat was een ziekte die 110 jaar geleden meestal dodelijk was.
Als geldeloze kwam hij terecht op de Poor Farm, een boerderij met een lap grond die door de gemeenschap was opgericht voor het ondersteunen van de armen. De Poor Farm kon draaiende worden gehouden door giften en door verkoop van de opbrengsten van het land. Ik heb gezocht, maar nergens een adres van die Poor Farm in Orange City kunnen vinden. Een adresaanduiding hoefde toen waarschijnlijk niet, want iedereen wist waar het was. Net zoals iedereen wist waar de kerk stond.
Maar een mailtje naar de Orange City Public Library bood uitkomst. Director Karla Chase mailde terug:
Iets verder uitzoomen en we zien waar de Poor Farm lag, ten opzichte van Orange City. Even ter verklaring: het land rondom de stad werd rond 1870 puur wiskundig verdeeld in blokken van 1 mijl bij 1 mijl. Dat was de standaard landmaat en de Poor Farm kreeg de helft daarvan toebedeeld.
Met de informatie van deze satellietopname is het niet zo moeilijk om de plek van de Poor Farm terug te vinden op een topografische kaart. Ik vond er een op de website van HistoricMapWorks uit 1923, zijnde 21 jaar na het overlijden van Murk Hettema. Ik heb de lokatie met rood omrand op deze kaart:
Met een muisklik kan de kaart groter in beeld worden gebracht. Wat opvalt is het zeer grote aantal Hollandse namen. Orange City is gesticht door een groep Nederlanders die verder zijn gereisd na de stichting van Pella, het domein van dominee Hendrik Scholten. Voor meer informatie dient dit artikel op Wikipedia.
Karla Chase stuurde me ook een kopie uit een geschiedenisboek over Iowa, en daarin staat een foto van de Poor Farm zoals Murk Hettema die heeft meegemaakt.
De Poor Farm had een opzichter en meestal betrof het een gezin met kinderen. Een beetje op de manier waarop een weeshuis vroeger een binnenvader en binnenmoeder had. De benoeming van John T. Klein werd vermeld in De Volksvriend, de Nederlandstalige krant in Orange City.
De mensen om wie het ging, staan in de 5e kolom. De aanduiding staat er een beetje vreemd, wellicht kende de drukker van de volkstellingslijsten de term niet.
Goed, terug naar Murk Hettema, die volgens de krant in Orange City overleed als 'pauper', ofwel iemand zonder middelen van bestaan. Murk had werk als boerenknecht maar doordat hij ziek werd kon hij dat beroep niet meer uitoefenen. Het klinkt hard, maar geen werk = geen geld. Door het drinken van vervuild water had Murk buiktyfus opgelopen (Typhoid fever) en dat was een ziekte die 110 jaar geleden meestal dodelijk was.
Als geldeloze kwam hij terecht op de Poor Farm, een boerderij met een lap grond die door de gemeenschap was opgericht voor het ondersteunen van de armen. De Poor Farm kon draaiende worden gehouden door giften en door verkoop van de opbrengsten van het land. Ik heb gezocht, maar nergens een adres van die Poor Farm in Orange City kunnen vinden. Een adresaanduiding hoefde toen waarschijnlijk niet, want iedereen wist waar het was. Net zoals iedereen wist waar de kerk stond.
Maar een mailtje naar de Orange City Public Library bood uitkomst. Director Karla Chase mailde terug:
The poor farm was located northwest of Orange City. The current day address is 4353 Ironwood Ave. You could enter the address in Google Maps to get an idea of its location.Prima idee, gauw het adres intypen bij Google Maps en je krijgt het volgende in beeld. Op de plaats van de Poor Farm staat nu het lokale bejaardentehuis. De oprit daarheen ligt naast het bureau van de County Sheriff.
Iets verder uitzoomen en we zien waar de Poor Farm lag, ten opzichte van Orange City. Even ter verklaring: het land rondom de stad werd rond 1870 puur wiskundig verdeeld in blokken van 1 mijl bij 1 mijl. Dat was de standaard landmaat en de Poor Farm kreeg de helft daarvan toebedeeld.
Met de informatie van deze satellietopname is het niet zo moeilijk om de plek van de Poor Farm terug te vinden op een topografische kaart. Ik vond er een op de website van HistoricMapWorks uit 1923, zijnde 21 jaar na het overlijden van Murk Hettema. Ik heb de lokatie met rood omrand op deze kaart:
Met een muisklik kan de kaart groter in beeld worden gebracht. Wat opvalt is het zeer grote aantal Hollandse namen. Orange City is gesticht door een groep Nederlanders die verder zijn gereisd na de stichting van Pella, het domein van dominee Hendrik Scholten. Voor meer informatie dient dit artikel op Wikipedia.
Karla Chase stuurde me ook een kopie uit een geschiedenisboek over Iowa, en daarin staat een foto van de Poor Farm zoals Murk Hettema die heeft meegemaakt.
De Poor Farm had een opzichter en meestal betrof het een gezin met kinderen. Een beetje op de manier waarop een weeshuis vroeger een binnenvader en binnenmoeder had. De benoeming van John T. Klein werd vermeld in De Volksvriend, de Nederlandstalige krant in Orange City.
Abonneren op:
Posts (Atom)
